PSR-Q
NHUMAN PSİKOSOSYAL RİSK DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ
PSR-Q Ölçeği
Strese neden olabilecek iş yerindeki risk faktörleri psikososyal riskler olarak ortaya çıkmaktadır. İşin organizasyonu ile ilgili yönlerini, işteki sosyal faktörleri, çalışma ortamını, donanım ve tehlikeli görevleri içermektedir.
PSR-Q ölçeği; iş yerlerinde iş sağlığı ve güvenliği (İSG) risk değerlendirmelerini tamamlayan bir psikososyal risk değerlendirme aracı olarak psikososyal risk yönetimine yönelik uluslararası standartlara ve kültürel normlara uygun olarak tasarlanmıştır.
Risk gruplama sistemi ile, ölçülen değişkenlerin risk seviyelerine karşılık gelen müdahale ve önleme çalışmalarının planlanması için çerçeve sağlamaktadır.
Özellikler
- NHUMAN Psikososyal Risk Değerlendirme Ölçeği (PSR-Q) çalışanların iş yaşamında strese neden olan ve çalışanların iyi oluş hallerini etkileyen faktörleri belirlemektedir.
- İşin organizasyonu ve içeriği, işin sosyal faktörleri, çalışma ortamı, donanım ve tehlikeli görevler ile ilgili risk faktörlerini analiz etmektedir.
- 17 alt boyuttan ve 84 sorudan oluşmaktadır.
Uygulama
PSR-Q karbon ayak izine duyarlı çevrimiçi bir değerlendirme aracı olarak tasarlanmasının yanı sıra uygulanan kurumun yapısına bağlı olarak yüz yüze uygulamalara da entegre olabilmektedir. Hem bireysel hem de organizasyonel uygulamalara uygun olarak geliştirilmiştir.
Kapsamı
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) psikososyal risklerle ilgili çalışmalarında Cox’un yaptığı temel sınıflandırmayı kullanmaktadır.
Bu sınıflandırmaya göre psikososyal riskler işin içeriği ile ilgili ve işin bağlamı ile ilgili faktörler olarak ele alınmaktadır.
Uluslararası Standartlar Örgütü (ISO)’nun psikososyal risk sınıflandırması Cox’un yaptığı temel sınıflandırmayı kapsayıcı olmakla birlikte bu temel sınıflandırmanın ele almadığı ya da ayrıntılandırmadığı güncel iş sağlığı ve güvenliği konularındaki ek başlıkları psikososyal riskler tablosuna dahil etmektedir.
Uluslararası Çalışma Örgütü(ILO) ve Uluslararası Standartlar Örgütü (ISO) tarafından yayınlanan kaynaklardaki sınıflandırmaları kapsayıcı bir yaklaşımla; psikososyal risklerin önlenmediği durumlarda ortaya çıkabilecek psikososyal nitelikteki tehlikelerin sınıflandırılması için;
- İşin içeriği ve organizasyonu ile ilgili faktörler;
Organizasyondaki Roller, Beklentiler ve Görev Tasarımları, Karar Serbestisi (İş Kontrolü ya da Özerklik )Organizasyonel Değişim Yönetimi, İş Yükü ve Çalışma Hızı, Çalışma Saatleri ve Çalışma Programı - İşteki sosyal faktörler;
Kişiler arası ilişkiler, Liderlik Organizasyon / çalışma grubu kültürü, Takdir ve ödül, Kariyer gelişimi, Destek, Denetleme, Nezaket ve saygı, İş-yaşam dengesi, İş yerinde şiddet, Taciz, Zorbalık - Çalışma ortamı, donanım ve tehlikeli görevler (çevresel faktörler);
olmak üzere üç genel başlık belirlenmektedir.
NHUMAN Psikososyal Riskler Ölçeği (PSR-Q) çalışanların iş yaşamında strese neden olan ve çalışanların iyi oluş hallerini etkileyen işin organizasyonu ve içeriği, işin sosyal faktörleri, çalışma ortamı, ekipman ve tehlikeli görevler ile ilgili risk faktörlerini analiz etmek amacıyla 17 alt boyuttan 84 sorudan oluşan bir ölçektir. Alt boyutlar ISO 45003:2021, Psikososyal Risk Yönetimi Standartı baz alınarak oluşturulmuştur.
PSR-Q ölçeğinin güvenilirlik ve geçerlilik çalışmaları için uzman incelemelerini, pilot testleri, madde korelasyon analizlerini, açımlayıcı faktör analizlerini ve doğrulayıcı faktör analizlerini içeren metodolojik araştırmalar yürütülmüştür. PSR-Q ölçeği yeterli psikometrik özelliklere sahip bulunmuş olup 17 alt boyutlu bir ölçek olarak kullanıma sunulmuştur.