Psikososyal Risklerin Maliyetleri

İşle ilgili psikososyal riskler, psikolojik, sosyal veya fiziksel zarara neden olma potansiyeline sahip sosyal ve çevresel bağlamlar içinde işin tasarımı, işin organizasyonu ve yönetimi ile ilgilidir.

Psikososyal Risklere Maruz Kalmak

Araştırmalar, psikososyal risklere kısa süreli maruziyetlerin stres, uyku bozukluğu, ruh hali değişiklikleri, yorgunluk, baş ağrıları ve mide rahatsızlığı gibi tehlikeler ve reaksiyonlarla ilişkili olduğunu ortaya koymuştur.

Psikososyal risklere uzun süreli maruz kalmanın ise anksiyete, depresyon, intihar girişimleri, uyku sorunları, sırt ağrısı, kronik yorgunluk, sindirim sorunları, otoimmün hastalıklar, zayıf bağışıklık fonksiyonu, kardiyovasküler hastalıklar da dahil olmak üzere çok çeşitli zihinsel ve fiziksel sağlık sonuçlarıyla ilişkili olduğu bilinmektedir.

İş yerindeki stres ve psikososyal risklerin diğer insan odaklı maliyetleri, etkilenen bireylerin yaşadığı duygusal baskıyı ve düşük yaşam kalitesini içerir. İş yeri stresinin eş, çocuklar ve diğer aile üyeleriyle olan ilişkilerinin kalitesinin düşmesiyle ilişkili olduğuna dair kanıtlar da bulunmaktadır. Ayrıca psikososyal riskler, iş yerinde düşük iş performansı ve daha düşük iş güvenliği sonuçları ile de ilişkilendirilmiştir.

Psikososyal riskler ve bunların sağlık üzerindeki etkileri bireyler, kuruluşlar ve toplum üzerinde oluşan önemli bir mali yükü de beraberinde getirecektir.

Ekonomik Maliyetler

Belirli bir psikososyal riskin ya da risk sonucu ortaya çıkmış psikososyal zorlanmaların ekonomik yükü, belirli bir grup (organizasyon, ülke ya da bölge) içindeki kaynak tüketimi, üretkenlik kayıpları ile ilişkili maliyetlerin hesaba katılmasıyla tahmin edilir.

Yapılan pek çok ulusal ve uluslararası çalışmada psikososyal riskler ve işle ilgili stresin toplam tahmini ekonomik maliyetinin yıllık 221,3 milyon dolardan 187 milyar dolara kadar değiştiği gözlemlenmiştir. Ayrıca güncel araştırmalarda toplam maliyetin önceki yıllarda yapılan araştırmalara göre arttığı görülmektedir.

Amerika Birleşik Devletleri’nde Genel Toplum Anketi kullanılarak yapılan iş yeri stresörleri bazlı maliyet araştırmasında erkeklerin en fazla %17,4’ü ve kadınların en fazla %34,5’i iş yeri stresörlerinden belirli oranlarda etkilendiklerini belirtmiş ve kişi başına düşen psikososyal risk maliyeti 1211,84 dolar olarak hesaplanmıştır.

Kanada’da psikososyal risklerin iş talep, kontrol ve destek modeliyle ele alınarak yürütüldüğü bir araştırmada sosyal servis maliyetleri, sağlık hizmetleri maliyetleri ve üretkenlik kaybına bağlı ekonomik maliyetler bir arada incelenmiştir. Yıllık genel ekonomik maliyet 2.59 ile 9.59 milyar dolar; çalışan başına ekonomik maliyet ise yıllık 131,30 ile 486,33 dolar aralığında bulunmuştur.

Ana maliyet göstergeleri strese bağlı devamsızlık (presenteizm ve absenteizm) ve personel devri (turnover) ile ilgilidir, ancak diğer maliyet yaratan faktörler de araştırmalarda dahil edilmektedir. İş maliyetlerine ilişkin iç görünün, kuruluşlardaki stres ve psikososyal risklerin değerlendirilmesinin, bu risklerin yönetimi ve önlenmesinin üzerinde önemli olumlu etkileri olduğu bilinmektedir.

Bununla birlikte örgütsel düzeyde stres maliyetleri ve psikososyal riskler hakkında daha fazla veri, iş yerinde stresin yönetimi ve önlenmesi için organizasyonlara yönelik bir inceleme oluşturmakta büyük önem taşımaktadır.

Sonuç

Avrupa’daki ve uluslararası alandaki araştırmalar, iş yeri stresi ve psikososyal risklerle bağlantılı olarak toplumlar ve kuruluşlar üzerindeki mali yükün önemli ölçüde olduğuna dair kanıtlar sunmaktadır.

Ayrıca, stresi önlemeye, psikososyal çalışma ortamını iyileştirmeye ve ruh sağlığını geliştirmeye odaklanan uygun şekilde planlanmış ve uygulanmış iş yeri müdahalelerininin maliyetler üzerinde etkili olduğunu gösteren kanıtlar mevcuttur.

N_HumaN Danışmanlık, psikososyal risklerin değerlendirilmesi ve ilgili risk alanlarında uygulama planları geliştirerek bunların organizasyonlarca uygulanmasıyla risk yönetiminin sağlanması ve psikososyal risklere bağlı maliyetlerin düşürülmesine katkı sunan beş aşamalı İYRS ® modelini geliştirmiştir.

1. Hassard, J., Teoh, K., Cox, T., Cosmar, M., Gründler, R., Flemming, D., … & Van den Broek, K. (2014). Calculating the cost of work-related stress and psychosocial risks.
2. Potter, R., O’Keeffe, V., Leka, S., Webber, M., & Dollard, M. (2019). Analytical review of the Australian policy context for work-related psychological health and psychosocial risks. Safety science, 111, 37-48.
3. Hassard, J., Teoh, K. R., Visockaite, G., Dewe, P., & Cox, T. The Cost of Work-Related Stress to Society: A Systematic Review.
4. Health and Safety Executive, Costs to Britain of workplace fatalities and self-reported injuries and ill health, 2010/11 (data complemented through direct correspondence with the HSE).
5. Potter, R., O’Keeffe, V., Leka, S., Webber, M., & Dollard, M. (2019). Analytical review of the Australian policy context for work-related psychological health and psychosocial risks. Safety science, 111, 37-48.