INVISIBLE LABOR: HOMEWORKING – JUNE 16th HOMEWORKING DAY

Although domestic workers contribute significantly to the economy, their contribution is often ignored and remains invisible. Many domestic workers work long hours for low wages without legal guarantees and therefore face various risks both physically, psychologically and legally. In addition, they are exposed to sexual and verbal harassment at work and often cannot benefit from any protective mechanism against such harassment.

Ev işçileri; ILO tarafından çocuklar, yaşlılar ve engelliler için temizlik, yemek pişirme ve bakım, bahçe işleri, araba kullanma gibi değişken görevleri yapan çalışanlar olarak tanımlanmaktadır. İşler değişken olmakla birlikte bu çalışanların ortak özelliği iş yerlerinin “ev” olmasıdır.[1]  ILO 189 Sayılı “Ev İşçileri için İnsana Yakışır İş” Sözleşmesinin kabul tarihi olan 16 Haziran, Dünya Ev İşçileri Günü olarak kutlanmaktadır. 2011 yılında kabul edilen ve 2013 yılında yürülüğe giren bu sözleşme ile Meksika, Brezilya, Belçika gibi birçok ülkede ev işçileri yasal haklara sahip olmuş ve çalışma şartları iyileşmiştir.[2] Dünya genelinde ilerleme her ne kadar umut verici olsa da henüz ev işçiliğinde “İnsana Yakışır” çalışma şartları oluşturulamamıştır.

Dünya çapında %76,2’si kadın olan 15 yaş ve üzeri en az 75,6 milyon kişinin ev işçisi olarak çalıştığı bilinmektedir.^[3] Bu sayı çalışan nüfusun içindeki oranı %4,5’tir. Ülkeler özelinde bakıldığında ise Arap Emirliklerinde %14,8, Latin Amerika’da %8,4 Avrupa ve Asya’da ise bu oran %1’dir. Her 10 ev işçisinden 8’i ise kayıt dışı istihdam edilmektedir ve bu nedenle sosyal güvenlik sistemlerinin dışında kalmaktadır. Kayıt dışı istihdamda geçtiğimiz 10 yıl içerisinde %16 oranında azalma yaşanmasına rağmen ev işçiliğinde kayıt dışı istihdam diğer sektörlere göre 2 kat yaygındır ve %81,2 oranındadır. Bu sayılar hala istenen düzeylerin çok uzağındadır. Gelir elde etme konusunda da ev işçiliği insani sınırların altında yaşamaktadır. ILO 2021 yılında hazırladığı raporda ev işçilerinin %22’si asgari ücret uygulamasının tamamen dışındadır ve minimum gelir düzeyinin altındaki ücretlere çalışmaktadır.

Ev işçileri yalnızca çalışan hakları kapsamında sorun yaşamamaktadır: Aynı zamanda yasal boşluklar ve iş tanımının net olmamasından kaynaklı çeşitli psikososyal risklerle de karşı karşıyadır. İş tanımının olmaması ev işçisi çalıştıran kişinin öznel ve gerçekçi olmayan taleplerde bulunmasına neden olmaktadır ve bu durum çalışanların psikolojik sağlığını tehdit etmektedir. Japonya’da yapılan bir araştırmada yüksek iş beklentisinin ev işçilerinin ruh sağlığını olumsuz etkilediği bulunmuştur.[4]  Öte yandan ev işçileri iş olarak ev işi yapmasının yanı sıra özel hayatlarında da kendi ev işlerinin sürdürmektedir. Bu iki iş arasında denge kuramamaları durumunda ise stres yaşamaları yüksek bir ihtimaldir. Ev işçisi olmadığı halde ev işlerinin dağılımında eşitsizlik bulunan ve kadının daha fazla ev işlerinin sorumluluğunu aldığı çiftlerde kadınların psikolojik iyi oluşlarının olumsuz etkilendiği bulunmuştur.[5] Cinsiyet eşitliği özelinde de değerlendirilebilecek bu konu ev işçisi kadınların daha fazla stres riski ile karşı karşıya olduklarını göstermektedir.[6] Ayrıca ev işçileri bir sınırlama bulunmadığı için çok uzun saatler çalışmaktadır. Örneğin Kuveyt’te ev işçileri haftada ortalama 78-100 saat çalıştığı Nepal’de ise günde 12 saatin üzerinde çalışma saatleri olduğu bilinmektedir.[7] Halbuki haftalık 30 saatin üzerinde çalışmanın psikososyal açıdan iyi oluşu olumsuz etkilemektedir. [8]

SUGGESTIONS FOR HOME WORKING TO BE A SAFE WORKPLACE

Ev işçiliğinde insani ve yasal standartların getirilmesi başta ILO olmak üzere birçok uluslararası kuruluşun ve ülkenin öncelikli beklentisidir. Bu kapsamda çeşitli çalışmalar yapılmakta ve bu iş alanının geliştirilmesi için öneriler getirilmektedir. ILO’nun önerilerinin de yer aldığı Ev işçiliği mesleğinin gelişebilmesine katkı sağlayacak bazı öneriler şu şekilde özetlenebilir.[9]^,[10],[11]

• Legal recognition of domestic work
• Signing of ILO Convention No. 189 “Decent Work for Domestic Workers”
• Determining the maximum limits of working hours
• Working hours are compatible with pricing
• Configuring and making measurable the limits of in-kind payment
• Determining the psychosocial risks that domestic workers are exposed to
• Developing systems that provide maximum safety to domestic workers and prevent harassment and violence against them
• Informing domestic workers about their rights
• Creating statistics on domestic labor and monitoring employee rights

References

[1] ILO. (n.d.). Ratifications of ILO conventions: Ratifications by Convention. www.ilo.org. https://www.ilo.org/dyn/normlex/en/f?p=NORMLEXPUB:11300:0::NO::P11300_INSTRUMENT_ID:2551460

[2]ILO Türkiye. (2021). It's been ten years and domestic workers are still fighting for equality and decent work. www.ilo.org. https://www.ilo.org/ankara/news/WCMS_803027/lang–tr/index.htm

[3]ILO. (2021). Making decent work a reality for domestic workers. Progress and prospects ten years after the adoption of the Domestic Workers Convention, 2011 (No. 189). www.ilo.org. https://www.ilo.org/global/topics/domestic-workers/publications/WCMS_802553/lang–en/index.htm

[4] Claffey ST, Mickelson KD (2009) Ev İşi ve Sıkıntı Bölümü: Çalışan Anneler için Algılanan Adaletin Rolü. Cinsiyet Rolleri 60: 819-31.

[5] Harryson, L., Strandh, M., & Hammarström, A. (2012). Domestic Work and Psychological Distress−What Is the Importance of Relative Socioeconomic Position and Gender Inequality in the Couple Relationship? PLoS ONE, 7(6), e38484. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0038484

[6] Claffey ST, Mickelson KD (2009) Ev İşi ve Sıkıntı Bölümü: Çalışan Anneler için Algılanan Adaletin Rolü. Cinsiyet Rolleri 60: 819-31.

[7] Human Rights Watch. (n.d.). Decent Work For Domestic Workers: The Case For Global Labor Standards. https://www.hrw.org/sites/default/files/related_material/HRW_ILO_brochure_lores.pd

[8] Maeda, E., Nomura, K., Hiraike, O., Sugimori, H., Kinoshita, A., & Osuga, Y. (2019). Domestic work stress and self-rated psychological health among women: a cross-sectional study in Japan. Environmental Health and Preventive Medicine, 24(one). https://doi.org/10.1186/s12199-019-0833-5

[9] ILO. (2021). Making decent work a reality for domestic workers. Progress and prospects ten years after the adoption of the Domestic Workers Convention, 2011 (No. 189). www.ilo.org. https://www.ilo.org/global/topics/domestic-workers/publications/WCMS_802553/lang–en/index.htm

[10] ILO. (2019). ILO Strategy on domestic work (Domestic workers). Ilo.org. https://www.ilo.org/global/topics/domestic-workers/strategy/lang–en/index.htm

[11] Human Rights Watch. (n.d.). Decent Work For Domestic Workers: The Case For Global Labor Standards. https://www.hrw.org/sites/default/files/related_material/HRW_ILO_brochure_lores.pdf